تابش : تابنده ، تابان ،تابندگی   --   تصویر : تصاویر ،مصور ، تصور ، صورت  

جمع : جامعه ، اجتماع ، مجموع ، جمعیت - جامع - حاصل : تحصیل ،

محصول ، محصل حصول  

حفظ : حافظ ، محفوظ ، محافظ - محفظه - حس : حساس ، محسوس - احساس      

حرکت : حرکات : محرک ، تحریک ، تحرک - متحرک-   خبر : اخبار ، مخبر ، مخابره- مخابرات      

زحمت : مزاحم ، مزاحمت - زحمات    -    سفر : مسافر ، مسافرت

تهیإه وتنظیم : خسروی

شغل : شاغل ، مشغول ، اشتغال ، مشاغل - علم : عالم ، معلوم ، تعلیم ، تعلم ، معلم-علوم

فکر : افکار ، متفکر ، فکور ، تفکر     -   -    قصد : قاصد ، مقصود ، مقصد

کتاب : مکتوب ، کاتب ، مکتب        -      کشف : کاشف ، اکتشاف ، مکتشف

اشتیاق : شوق ، مشتاق ، مشوق ، تشویق   -   میلاد : مولود ، ولد - ولادت

میراث : ارث ، وارث ، وراثت ، ورثه   -   نظم : ناظم ، منظم ، تنظیم

جز : اجزا ، مجزا      -   حق : حقیقت ، حقایق ، حقوق ،حقانیت ،تحقیق

 اساس : تاسیس - موسس - موسسه

کلمات هم خانواده درس بنویسیم چهارم ابتدایی:

محل و محله   -    احترام  و محترم

فعال  و  فعالیت  -   طفل  و اطفال

ولی  و  اولیا   -  فکر  و افکار

مدرسه و مدارس   -  حال و احوال

معروف و معرف  -  صلح  و مصالحه

محیط  و احاطه  -  اختراع  و مخترع

حفظ ، حافظ  ، محافظ و محافظت

نظم ، ناظم ، منظم و تنظیم

عجیب و عجایب  ، خارج ، خروج و مخرج

عدل ، عادل و عدالت

مسئله و مسائل  ، لحظه و لحظات

ضعیف ، ضعف و ضعفا

شجاع و شجاعت  ، مرمت و ترمیم

صدمه و صدمات ، معالجه و علاج

هاجر ، مهاجر و هجرت  ، منتظر و انتظار

غروب ، غرب و مغرب

نکته :

کلمات هم خانواده درعربی از نظر معنی به هم نزدیک هستند و دربیش تر مواقع  سه حرف مشترک دارند .

کلمات هم خانواده در فارسی :

ملاک هم خانواده بودن در فارسی بن ماضی و مضارع است .

کلمه هایی که بن ماضی و مضارع یکسانی داشته  باشند با هم هم خانواده هستند .

مانند :

دانش - دانا - دانشمند - دانا و نکته دان

نکته :

بعضی از هم خانواده ها درزبان فارسی بن فعلی ندارند .

مانند :

گل زار - گلستان - گل خو - گلدان - گلنوش - و گل رخ

هنرور - هنرمند - هنر دوست - هنری و باهنر

بن فعل :

به جز ثابت و اصلی فعل که مفهوم انجام کار یا روی دادن حالتی را بیان کند بن فعل گویند .هرفعل دارای دوریشه یا بن است که عبارتند از :

بن ماضی :

برای پیدا کردن بن ماضی باید تصور کنیم که آن فعل دیروز انجام شده است .سپس شناسه را از آخر آن فعل حذف می کنیم و به باقی مانده ی کلمه بن ماضی می گویند :

می روی __________ من دیروز رفتم .( م را حذف می کنیم .____ رفت (  بن ماضی )

می زنی_______ من دیروز علی را زدم ( م را حذف می کینم )  _____ زد ( بن ماضی )

بن مضارع :

برای پیدا کردن بن مضارع آن فعل را به صورت امری یا دستوری بیان می کینم سپس حرف ( ب ) را از ابتدا بر می داریم . به آن چه باقی می ماند بن مضارع می گویند.

می خوانند _____ بخوان ( ب را حذف می کینم ) خوان ( بن مضارع )

می گویند ________ بگو ( ب را حذف می کینم )  گو ( بن مضارع )

مخالف کلمات ( متضاد ) - هم خانواده ی کلمات مترادف کلمات( هم معنی )

مخالف کلمات ( متضاد )

هنرمند =   بی هنر-آمدن =  رفتن  -ارزان = گران  - بی نیاز = نیازمند  

 پست = بلند - تاریک = روشن  - ضعیف = قوی -  کم هوش = باهوش -غمگین = شادمان  -         - ناتوان =توانا-

شب = روز    -  بالا = پایین  -   زشت = زیبا    -جوان = پیر   - خشک = خیس-

خنده = گریه  -  خوبی = بدی     -  ترسو = دلیر    - محروم = بهره مند   -  خندان = گریان  -

دیر = زود     -   راست = دروغ    -  روزانه = شبانه    -   روشنایی = تاریکی -  سیاه = سفید-

گرم = سرد    -  ناشناخته = آشنا   -  بیگانه = آشنا   -  ویران = آباد  -  کم = زیاد-

زندگی = مرگ     -   آغاز = پایان   -     جنگ = صلح     - آسان = دشوار   -   ثروتمند = فقیر-

به آرامی = به تندی-  ناپسند = پسندیده  - خیر = شر - ناجوانمرد = جوانمرد -   بگو = نگو-

تند = آرام    -  سیراب = تشنه   -   کوتاه = بلند    -   کهنه = بلند     -   جدید = کهنه-

دشمنان = دوستان   - جانور اهلی = جانور وحشی - خشک : خیس -  گفت : نگفت            آشنا : نا شناس-

مترادف کلمات.( هم معنی )

آخر:     پایان- سرانجام        - ابتداء : اول ، آغاز    - کاهل : تنبل -سست

آرامگاه :     قبر- گور         -      ابله : نادان ، بی خرد    -      ثروت : مال - دارایی

آشکار :    نمایان ،پدیدار -  پاییز : خزان ، برگ ریزان     -   حرفه : پیشه ، شغل

آغاز :     شروع ، ابتداء  -      تبسم : خنده - لبخند   -    دانا : دانشمند -عالم

آموزگار:  معلم ،استاد    -    تصور : اندیشه - خیال   -   ماجرا : پیشامد - حادثه

آهسته ،آرام ، یواش     - دانه : بذر ، تخم   -    صریح : آشکار - روشن

جمع : گروه ، دسته     -   پایه :  اساس ، بنیاد  - آیین : دین - مذهب

جاهل : نادان ، بی عقل   -  آرمان : امید ، آرزو -  پروا : ترس -هراس

آهنگ : صدا ، آواز  -   بچه : کودک ،طفل   -  بسیار : زیاد - فراوان

بامداد : صبح ، سحر   -  دلیر : شجاع ، بی باک  - راز : سر ، رمز

کهنسال : پیر ، سالخورده     -  دیار : سرزمین ، مرزوبوم  - تحفه : ارمغان ، سوغات

اجر : مزد ،پاداش-   ثمره : میوه ، نتیجه   - بدرود : وداع  -  خدا حافظ

esmneveshte.ir