به نام خدا درس: بخوانیم و بنویسیم
1- با استفاده از (( که، از، ولی، هم)) متن را کامل کنید.
یکی از پایه های زبان و فرهنگ،واژگان آن زبان است که ما آن را قلب زبان می دانیم ولی حفظ ونکو داشت و کاربری درست کلمات زبان ملی، کمک به سر زندگی و قدرت و عظمت زبان و از پویا سازی فرهنگ ملی آن است.
2- غلط های املایی را در جمله های زیر اصلاح کنید.
الف:خداوند،بزرگوار و بخشنده است و ختای بندگانش را می بخشد. ( خطای )
ب: زکر خداوند بر زبان همه ی موجودات جاری است.( ذکر )
ج: خداوند امل نیک بندگان را از آنان می پذیرد. ( عمل )
د: انسان دانا خوبیها را روی صفحه فلش هک می کند تا فراموش نشوند. ( حک )
3- متضاد ( مخالف ) کلمات زیر را بنویسید .
ظاهر: باطن سیراب: تشنه تفاوت: شباهت مفید: مضر
4- در شعر زیر ردیف و قافیه را مشخص کنید.
لاف از سخن چو در توان زد آن خشت بود که پر توان زد
5- در متن زیر کلمات مشخص شده را با حروف مناسب کامل کنید.
یکی از موضوعات مهم، انتخاب دوست است. برای ایجاد دوستی و صمیمیت باید روابط خوبی داشته باشیم. همه ما دوست داریم شادی یا ناراحتی خود را با دوستانمان در میان بگذاریم و از طریق همنشینی و گفتگو با آنها به آگاهی خود بیفزاییم.
6-املای کدام گزینه نادرست است؟
تواضع ابهت آفاق خدای تعالا
7- کدام گزینه با بقیه فرق دارد؟
مردم قبیله ملت انسان
8- چه ارتباطی بین کلمات ( فاضل ، فضل) وجود دارد؟
مترادف هم معنی هم خانواده متضاد
9- کدام یک از کلمات نیاز به تشدید ندارد؟
مشقت فضیلت مذلت شخصیت
10- متن زیر را به نثر روان بنویسید.
** اندیشه کردن اندر کار خالق و مخلوق روشنایی افزاید اندر دل، و غفلت از این و نااندیشیدن تاریکی افزاید اندر دل و نادانی، گمراهی است.**
فکر کردن در آفریده های خداوند در دل روشنایی را زیاد می کند و فراموش کردن آنها در دل تاریکی را زیاد میکند و باعث گمراه شدن میشود.

1- کلمه های مترادف را پیدا کن و در جای مناسب بنویس. عظمت – میهن – واژه – عهد – آغاز – عزت
بزرگی: عظمت وطن: میهن کلمه: واژه پیمان: عهد شروع: آغاز سربلندی: عزت
2- مخالف جمله های زیر را به زبان ساده بنویس.
باید که سخن بسیار بگوید = نیاز است که زیاد حرف بزند.
چیزی را که از غیر او پرسند جواب بگوید = چیزی که از فرد دیگری می پرسند تو جواب بده.
3-از کلمه های هم معنی زیر ، واژهایی که زیر آنها خط کشیده شده ، پیدا کن و بنویس.
خان – سفره – تنگ – آسوده – غذا – نیاز – گشاده – دوری
* آنگاه به کنار خوان حاضر شد. ( سفره )
* اگر در میان طعام به آب حاجت افتد، به شتاب آب نخورد. ( نیاز )
* دهن فراخ باز نکند. ( گشاده )
* به طعام نظر نکند. ( غذا )
* اگر سیر شده باشد ، تعللی آرد تا دیگران نیز فارغ شوند. ( آسوده )
4- به دستور کار توجه کن و بنویس.
الف) هم خانواده:
قادر ( قدر ) تلفظ ( لفظ ) تعادل ( عدل ) اتحاد ( متحد )
ب) مفرد:
حواس ( حس ) فواید ( فایده ) اعضاء ( عضو ) آفات ( آفت )
5- عبارتهای زیر را به زبان ساده بنویسید:
رستم به خشم می آید : رستم خشمگین می شود.
زبهر نیایش، سر و تن بشست یک پاک جای پرستش بجست: برای راز و نیاز با خدا نظافت کرد و جای تمیز برای عبادت پیدا کرد
و چون بر خوان بنشیند، دهان فراخ باز نکند: وقتی روی سفره نشست دهانش را وسیع باز نکند.
شنیدن آدمی بباید از گفتن او بیشتر بود: انسان باید بیشتر گوش کند و کمتر حرف بزند.
6- درجمله ی تشبیهی"شهید مثل یک نمره ی بیست است" قسمت چهارم آن کدام گزینه می باشد.
مثل شهید نمره ی بیست ممتازبودن
7- کدام یک از ترکیب های زیر، ترکیب وصفی می باشد؟
کتاب علوم گل باغ اتومبیل سریع برگ درخت
8- شکل صحیح کلمات زیر را انتخاب کنید.
*معلم گفت: نام (شهداء – شهدای) انقلاب ما را در تاریخ جاویدان باقی می ماند.
*یقین دارم که (ثواب – صواب ) خاموشی ، بینهایت است.
*اول دست و دهن پاک کند و سپس به کنار ( سفره – صفره ) حاضر آید.
9- با کلمه "تلاش " جمله خبری و پرسشی بسازید و نهاد و گزاره ی آن را مشخص کنید.
خبری:من برای امتحان نمونه دولتی تلاش کردم و قبول شدم.
پرسشی: آیا من امسال با توجه به تلاش انجام شده در امتحان قبول میشوم.
10- ضرب المثل (( کم گوی و گزیده گوی چو در )) را در دو سطر توضیح دهید.
سعی کن همیشه کمتر سخن بگویی چون سخن باید ارزش گفتن داشته باشد . سخن خوب و سنجیده در حقیقت مثل گوهر گرانبها و ارزشمند می باشد .
11- گفتگوی قاشق و چنگال آشپزخانه را درباره آداب غذا خوردن مهمانها در یک بند بنویسید.
ای وای چرا این یک نفر اینقدر تند غذا میخوره . افرین این بچه قبل غذا نام خدا را برد وگفت : بسم الله الرحمن الرحیم و قبل غذا غذا خوردن ابتدا دست خود را شست . ای کاش میتوانستیم به آنها بگوییم آهسته غذا بخورند و در هنگام خوردن هم حرف نزنند و قبل از اینکه سیر شوید دست از خوردن بکشند از میزبان بابت پذیرایی تشکر کنند.
12- یک متن بنویسید که پنج جمله داشته باشد:
در تابستان سال جاری جهت تفریح به همراه پدر و مادرم به شمال رفتیم . روز بعد جهت شنا به دریا رفتیم. پس از آن برنامه ریزی کردیم که به همراه دایی ام به ماسوله برویم .عجب جای دیدنی دارد. به شما دوستان عزیز هم سفارش می کنم که به آنجا بروید.
13- با عناصر ادبی ( مبالغه، تشبیه ، ضرب المثل ) و علائم نگارشی که آموخته اید در مورد یکی از موضوعات ( مادر – فضا – جنگل ) بیندیش و چند سطر بنویس.
عجب جنگل زیبایی! وقتی به جنگل میروم به درختان سلام میکنم و آنها با تکان دادن شاخه های خود به من جواب میدهند !(مبالغه)
وقتی انسان به این جنگل ، با آن همه درخت و سرسبزی و ... می نگرد به عظمت خالق هستی فکر میکند و پی می برد که خالق آن چقدر مهارت داشته است. درختان جنگل نگهبانان هوای سالم هستند تا هوا آلوده نشود. (تشبیه)
با درختان جنگل به خوبی رفتار کنیم و در کنار آنها آتش روشن نکنیم و آنها را دوست بداریم و از زدن ضربه به آنها جلوگیریی کنیم .زیرا اگر این کار را نکنیم ضررش به خودمان میرسد. که بزرگان گفته اند: هرچه کنی به خود کنی چه نیک کنی چه بد کنی ( ضرب المثل)

*پاسخ صحیح را مشخص کنید.
1- معنی کدام واژه نادرست است؟
الف) تدبیر: راه حل ب) پیکار: جنگ ج) ازلی: همیشگی د) تواضع: غرور
2- معنی واژه ی(( مسلط شدن ))کدام است؟
الف) تسلط ب) تسلی ج) ثابت د) استوار
3- کدام کلمه هم خانواده ی واژه ی راضی است؟
الف) رضایت ب)رازی ج)رضا د)گزینه های الف و ج
4- کدام گزینه ترکیب وصفی است؟
الف)کتاب فارسی ب)دختر با هوش ج)کیف علی د)روز دهم
5- هنگام نوشتن باید به جه نکاتی توجه داشته باشیم؟
الف)ساده و خوانا نوشتن ب)پرهیز از تکرار کلمات ج)پرهیز از کاربرد کلمات تکراری و شکسته د)همه موارد
6- املای کدام گزینه صحیح نیست؟
الف)معرفت ب)غفلت ج) نعمت د) قنیمت
7- معنی کلمات "چاک چاک و نخجیر" به ترتیب کدام است؟
الف)پاره پاره – شکار ب)نصف – شکار ج)پاره پاره - شمشیر د)خراشیدن - شکار
8- کدام گزینه با بقیه متفاوت است؟
الف)ناشناس ب)ناشنوا ج)نانوا د)ناسازگار
9- به تنگ آمدن کنایه از چیست؟
الف)کمبود جا و مکان ب)تمام شدن صبر ج)تنگی نفس گرفتن د) از کوچه تنگ آمدن
10- "مردمی"در عبارت زیر به چه معناست؟
در هر نیک وبد، به ایشان مشفق باش تا چون از تو مردمی ببینند،دوست یکدل شوند.
الف)انسانها ب)دوستی ج)کمک د)جوانمردی و انسانیت

*سوالات زیر را کامل کنید.
1- با با استفاده از واژگان داده شده زیر جاهای خالی را کامل کنید.
تشبیهات – خردیت – می گزارد – اختیار – مروارید – مدهوش – در – آفرینش
الف)گر از عهد خردیت یاد آمدی.
ب)ما انسانها همه در نقطه آغاز آفرینش، مانند هم هستیم.

ج)قرآن با ارائه تشبیهات زیبا و لطیف، می خواهد اوج تواضع و فروتنی را برساند.
د)گر بود اختیار جهانی به دست من / می ریختم تمام جهان را به پای تو.
ه)رستم با خدای خود به راز و نیاز می پردازد و او را سپاس می گزارد.
و)کلماتی چون مروارید آویزه ی گوش / مسجد کوفه هنوزش مدهوش.
2- مفرد واژهای زیر را بنویسید.
اعماق: عمق مسائل: مسئله اعمال: عمل مطالب: مطلب
3- در جملات زیر نقش هر کلمه یا عبارت را مشخص کنید. ( نهاد – گزاره – مفعول – فعل )
الف)ما درس دوستی را با صدای بلند خواندیم.
نهاد:ما گزاره: درس دوستی را با صدای بلند خواندیم مفعول: دوستی فعل: خواندیم
ب) دانش آموزان کتاب فارسی را با دقت فراوان مطالعه کردند.
نهاد: دانش آموزان گزاره:کتاب فارسی را با دقت فراوان مطالعه کردند مفعول: کتاب فارسی فعل: کردند
4- کلمات ناقص را با توجه به معنای داده شده ، با حروف مناسب کامل کنید.
ربیع : بهار اعضا :جمع عضو تغییرات: دگرگونی ها
وطن: سرزمین موزون : هماهنگ عملکرد: نقش و فعالیت
5- در متن زیر غلط های املایی را پیدا کنید و شکل درست آنها را بنویسید.
در خوان ( خان ) چهارم، رستم با جادو گری روبرو می شود. جادوگر، نخصت ( نخست ) با غصد ( قصد ) فریب و نیرنگ نذد (نزد )رستم می آید. پس از کمی گفت و گو رستم به هیله گری ( حیله گری ) او پی می برد و برای قلبه(غلبه) بر او از خدا یاری می خواهد.
ناگهان معلم از جای برخواست ( برخاست ) و گفت:خیلی آلی ( عالی ) بود، تا این جا بسیار جالب بود، اما بگزارید ( بگذارید ) گروه (( عمل )) هم نظرات خودشان را بیان کنند.

1- کلمه های مترادف را پیدا کن و در جای مناسب بنویس. عزت – واژه – میهن – عهد – آغاز - عظمت
بزرگی : عظمت وطن : میهن کلمه : واژه پیمان : عهد شروع : آغاز سربلندی : عزت

2- هم خانواده ی هر یک از کلمه های داده شده را بنویس.
لفظ : الفاظ نظم : ناظم عزیز : عزیزان کتاب : کتب
3- برای صفت های زیر موصوف مناسب بنویس.
اذان دلنشین انسان پر توان دوست فهیم مرد نیک

4- با هر دو کلمه جمله بساز.
*شگفت زده، نگاه : دوست من فیلمی را نگاه می کرد که ناگهان شگفت زده شد.
*جالب، اندیشه : من به یک فیلم جالب نگاه کردم و اندیشه نمودم.
5- دوست داشتی چگونه خلق می شدی؟ در یک بند بنویس.
دوست داشتم که مثل مرد عنکبوتی آفریده می شدم تا بتوانم پرواز کنم و مردم گرفتار در سیل را نجات دهم.
6- کدام یک ترکیب وصفی است ؟
شن های بیابان صخره های سنگی ( ترکیب وصفی )
7- در جمله ی زیر به جای واژگان مشخص شده واژه ی دیگری قرار بده و دوباره بنویس.
خداوندا ، از تو می خواهم که مرا یاری کنی تا فقط تو را بپرستم و درراه رضای تو گام بردارم.
خداوندا ،از تو خواسته ای دارم که مرا همراهی کنی تا تنها تو را ستایش کنم و درراه رضایت تو قدم بردارم.
8- در بیت زیر، شاعر در چه چیز مبالقه کرده است ؟
(( سر و گوش بگرفت و یالش دلیر سر از تن بکندش به کردار شیر ))
9- جمله ی زیر را به فارسی امروزی برگردانید.
*رستم رخش را تیمار می کند و پس از نخجیر به خواب می رود : رستم اسب را نوازش کرد و پس از شکار خوابید.
*رستم با کمک رخش با اژ دها، نبردی سهمگین می کند : رستم با کمک اسب با اژدها جنگ خطرنا کی کرد.
*رستم از خدا برای غلبه بر جادوگر مدد می طلبید : رستم از خدا برای مبارزه با جادو گر یاری می خوا هد.
10- یک کنایه رایج در زبان فارسی، همراه با مفهوم آن بنویس.
کنایه: هم دیگر را می بینیم. مفهوم: بعدا جایی تو را می بینم و تکلیفت را روشن میکنم.
11- مفهوم ضرب المثل«یک دست صدا ندارد » را در یک بند توضیح بده.
اگر بخواهیم کار سنگینی انجام بدهیم نیاز است که به همدیگر کمک کنیم .
12- منظور از جمله مقابل چیست؟ « محبت را باید روی سنگ و بدی ها را روی شن نوشت»
خوبیها را باید روی سنگ نوشت تا همیشه بماند ولی بدی ها را باید روی شن نوشت تا زود از بین برود.