فصل1
تعاریف این فصل:
ماده خالص:ماده اي که از ذرات یکسان ساخته شده باشدمی تواند عنصر باشد یا ترکیب عنصر :ماده اي ك
از یک اتم ساخته شده باشد .ترکیب :ماده اي که مولکول هاي آن از اتصال اتم هاي مختلف ساخته شده
باشد.

مخلوط :ماده اي که مولکول ها و ذرات آن یکسان نباشد.
در شکل هاي زیر مواد را تشخیص دهید؟ )صفحه2(
نمک: ترکیب)خالص(
آجیل :مخلوط ناهمگن
آب مقطر :ترکیب)خالص(
شربت آب لیمو :مخلوط ناهمگن آب وشکر وآب لیمو

خود را بیازمایید )صفحه2(
مس:عنصر
سکه :آلیاژمحلول جامد در جامد
شکر :تر کیب عناصر کربن وهیدروژن واکسیژن
دوغ :مخلوط نا همگن سوسپانسیون


*انواع محلول ها و خود را بیازمایید )صفحه5(
محلول مایع در مایع :سرکه در آب – الکل در آب – اسید در آب- آب لیمو
محلول جامد در مایع : نمک در آب – شکر در آب
محلول گاز در مایع :نوشابه – آب که در آن گاز اکسیژن حل شده است.

محلول جامد در جامد :آلیاژها
محلول مایع در جامد :ماده ي پر کننده دندان آلیاژ جیوه در نقره
گاز در جامد :یونولیت
محلول جامد در گاز :دوده در هوا )کربن در هوا(
محلول مایع در گاز :محلول بنزین در هوا در موتور ما شین
محلول گار در گاز :هوا – انواع گاز هاي سوختی
*محلول ناهمگن :اجزاء آن قابل تشخیص هستند وبه طور غیر یکنواخت پخش شده اندمانند خاك – اجیل
– انواع سالاد- سیب - دوغ - لقمه - خاك در آب - شربت خاك شیر - شربت آموکسی سیلین

فعالیت )صفحه3(
الف (نمک وآب :شفاف - آب و خاك:کدر
ب (شکر در آب به راحتی حل می شود ولی ذرات خاك در آب - سوسپانسیون ایجاد می کند.

فکر کنید )صفحه4(
از مخلوط معلق سوسپانسیون نور عبور نمی کند وبه عبارتی مسیر نور در آن نامشخص است،
*اندازه ي درات کمی بزرگتر از نانو است و بزرگتر از )10 به توان 7- (نور در آن پخش میشود،به صورت
معلق است.

فعالیت )صفحه4(
هرگاه مقدار حل شونده بیشتر شود،رنگ محلول هم بیشتر می شود.

خود را بیازمایید )صفحه5(
در الکل 70 درصد :مایع-آب حل شونده و الکل حلال است.
در نوشابه :مایع-آب بیشترین ماده حلال است.حل شونده :گاز کربن دي اکسید،شکر
در سرکه :مایع-سرکه %80 استیک اسید حلال و %20 آب

در کپسول هوا :گاز-بیشترین ماده گاز نیتروژن%)78 (می باشد و حلال می باشد.حل شونده:اکسیژن%)21( ،
کربن دي اکسید و بخار آب%)1)
*معمولا ماده اي که بیشتر است حلال وماده ي کمتر حل شونده است بجز محلول جامد در مایع که جامد
همیشه حل شونده است.

آزمایش کنید )صفحه5 (
میزان حل شدن نمک خوراکی در آب در دماي 30 درجه حدود 39 گرم می باشددر صورتی که براي شکر
وترکیبات دیگر تغییرات زیادتري داریم.

*تذکر :حل شدن نیترات پتاسیم در آب گرما گیر است وافزایش دما، حلالیت را زیاد می کند.
افزایش دما در واکنش هاي گرما گیر حلالیت را زیاد می کند ودر واکنش هاي گرما ده حلالیت در اثر
دما کم می شود در مورد حل شدن گاز ها در آب

گفت و گو کنید )صفحه7(
دو ترکیب قهوه وروغن زیتون خوراکی بوده داراي فوایدي هستند شامپو وصابون بعنوان مواد مخلوط :شوینده
وچربی ها را در خود حل کرده ومیکروب کش هستند.روغن زیتون کلسترول آن کم وداراي انواع ویتامین ها
می باشد.

فعالیت )صفحه7(
آبلیمو حدود 3
مایع ظرف شویی 8
شیر 6
آب پرتقال 4PH

روش هاي جدا سازي مواد مخلوط )صفحه8(

خرمن کوب :نوعی صاف کردن، اجزائسبک مثل کاه را از دانه جدا می کند بر اساس سبکی وسنگینیو اندازه
ذرات
قیف جدا کننده یا دکانتور :براي جدا سازي دو مخلوط مایع مخلوط نشدنی مثل آب وروغن - وآب ونفت
که دو لایه ي جدا از هم ایجاد می کنند .نام روش سرریز کردن
کاغذ صافی :داراي سوراخ هاي ریزي است که مواد جامد در مایع را بر اساس اندازه از هم جدا می کند
مانند جدا سازي گوگرد از اب- گل وشن از اب
سانتریفوژ :دستگاهی که با سرعت زیاد می چرخد مواد مخلوط را بر اساس سبکی وسنگینی با نیروي گریز
از مرکز کار می کند .جداسازي خامه از شیر .-جداسازي سلول هاي خونی از پلاسما
دستگاه تقطیر :بر اساس تبخیر ومیعان دو مایع مخلوط شدنی مثل اب والکل- اجزاء نفت خام – اجزاء گاز
هوا
دستگاه تصفیه آب :بر اساس داشتن صافی هاي مختلف ورزین هاي مخصوص مواد وذرات داخل اب را می
گیرد
دستگاه دیالیز :داراي صافی هایی از جنس غشاءسلول هاي صفاغ هستند که مواد لازم را از خون گرفته واز
بدن خارج می کند.
تبلور : براي جدا سازي نمک ها از اب .با تبخیر آب وبا استفاده ار میزان حلالیت ماده می توان مواد را از
هم جدا کرد.

فعالیت )صفحه8(
در مخلوط ماسه نمک مقداري آب ریخته،بع آن را از کاغذ صافی عبور میدهیم؛ماسه روي کاغذ صافی باقی
می ماند.اگر آب نمک را حرارت دهیم اب بخار شده ونمک در ته ان باقی می ماند.

- ماده ي خالص از یک نوع اتم یا مولکول ساخته شده اندولی مخلوط ها از دو یا چند مولکول ساخته شده
اند که می توان به روش هاي مختلفی آنها را از هم جدا کرد.