آزمایش کنید صفحه‌ی ۶۵

فعالیت های زیر را انجام دهید و بگویید در هر مورد انرژی چه تغییری می‌کند:

۱- دست های خود را به هم مالش دهید تا احساس گرما کنید.

انرژی حرکتی ماهیچه‌ای دست. در اثر اصطکاک. به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود.

۲- فرفره‌ی کاغذی را بالای منبع گرما (بخاری) قرار دهید تا به چرخش در آید.

انرژی گرمایی به انرژی حرکتی تبدیل می‌شود.

۳- با مداد بر لبه‌ی لیوان ضربه بزنید تا صدا تولید شود.

انرژی حرکتی به انرژی صوتی و گرمایی تبدیل می‌شود.

۴- توپی را مطابق شکل پرتاب کنید تا با اسباب بازی‌ها برخورد کند و آن‌ها را به حرکت در آورد.

تبدیل انرژی مشاهده نمی‌شود. بلکه انتقال انرژی دیده می‌شود. یعنی انرژی حر کتی توپ از قطعه‌ای به قطعه دیگر

منتقل می‌شود.

 

۵- بر روی طبل پلاستیکی چند دانه برنج بريزید و سپس در نزدیکی پوسته تبل صدای محکمی ایجاد کنید.

انرژی صوتی به انرژی حرکتی تبدیل می‌شود و دانه های برنج شروع به حرکت به سمت بالا و پایین می‌کنند.

سوال متن صفحه‌ی ۶۵

شما چه شکل های دیگری از انرژی را می‌شناسید؟ در زندگی روزمره از کدام شکل انرژی بیشتر استفاده می‌کنید؟

انرژی الکتریکی, انرژی ماهیچه‌ای و حر کتی. انرژی شیمیایی. انرژی گرمایی.

گفت وگو کنید صفحه‌ی ۶۶

بسیاری از دانشمندان معتقدند منبع اصلی بیشتر انرژی هایی که ما در زندگی مصرف می‌کنیم. نور خورشید است.

شما در این مورد چه فکر می‌کنید؟ دلیل خود را در گروه بیان کنید.

گیاهان سبز به کمک نور خورشید مواد غذایی تهیه می‌کنند و به اين ترتیب انرژی نور خورشید را در محصولات

خود ذخیره می‌کنند. به این انرژی, انرژی شیمیایی می‌گوییم. زندگی همه موجودات زنده اعم از گیاهان» جانوران و

انسان ها به انرژی شیمیایی ذخیره شده در غذا ها بستگی دارد. گیاهان غذا ساز و تولید کننده هستند و از این

غذاهاء خود گیاه و جانوران و انسان استفاده می‌کنند. جانوران گوشت خوار نیز انرژی مورد نیاز خود را با خوردن

جانوران گیاه خوار تامین می‌کنند. در حقیقت زنجیره غذایی همان زنجیره انرژی است که انرژی اولیه اش از

خورشید تامین می‌گردد.

سوال متن صفحه‌ی ۶۷

در بعضی مواد مانند مواد غذایی و سوخت هاء انرژی به طور طبیعی ذخیره شده است و در بعضی از وسایل مانند

باتری‌ها می‌توان انرژی را ذخیره کرد. آیا تا کنون مواردی مشاهده کرده اید که در جسم انرژی ذخیره

کننده؟چگونه؟

بله. اجسامی که حالت کشسانی دارند. مانند فنر يا کش می‌توانند انرژی را در خود ذخیره کنند.

ایستگاه فکر صفحه‌ی ۶۷

آ یا وسیله هایی می‌شناسید که به کمک باتری کار کنند؟

بله, وسایلی که برای حرکت و یا کار کردن به انرژی الکتریکی وابسته اند اغلب با باتری هم کار می‌کنند. البته باتر

انواع مختلفی دارد و هر نوع باتری مناسب کاری ساخته شده است؛ وسایلی که با باتری کار می‌کنند عبارتند از: تلفن

همراه. رادیوولپ‌تاب, تبلت. چراغ قوه و ...

آیا در باتری هم انرژی ذخیره شده است؟

بله, باتری ها انرژی ذخیره شده‌ای دارند که این انرژی حاصل یک فعالیت زنجیره‌ای و تبدیل انرژی شیمیایی به

الکتریکی است.

وقتی چراغ قوه یا اسباب بازی متحرک را به کار می‌اندازید. شکل انرژی ذخیره شده چه تغییری می‌کند؟

وقتی چراغ قوه یا اسباب بازی را به کار می‌اندازیم. انرژی ذخیره شده در باتری به ترتیب به انرژی (نورانی و

گرمایی) و (حرکتی و گرمایی) تبدیل می‌شود.

آزمایش کنید صفحه‌ی ۶۷

ظرف آبی تهیه کنید و سنگ کوچکی را ابتدا از ارتفاع ۲۰ سانتی متری و سپس از ارتفاع ۴۰ سانتی متری و بار سوم

از ارتفاع ۶۰ سانتی متری داخل ظرف رها کنید. چه مشاهده می‌کنید؟

مشاهده می‌شود زمانی که سنگ به داخل ظرف رها می‌شود آب به اطراف پخش می‌شود, هرچه ارتفاع سنگ را

پیشتر کنیم آب بیشتری پخش می‌شود.

در کدام ارتفاع آب بیشتر به اطراف پاشیده می‌شود؟

در ارتفاع ۶۰ سانتی متری

آیا می‌توان گفت بالا بردن سنگ باعث ذخیره شدن انرژی در آن می‌شود؟بله

در چه نوع فعالیت ها و ورزش هایی. بالا رفتن باعث ذخیره انرژی می‌شود؟

چتر بازی, شیرجه, کوه نوردی و ...

آزمایش کنبد صفحه‌ی ۶۷
یک اسباب بازی کوکی (فنری) تهیه کنید و آن را کمی کوک کرده و رها کنید. بار دیگر آن را بیشتر کوک کرده و

رها کنید. چه مشاهده می‌کنید؟
مشاهده می‌شود هرچه عمل کوک کردن بیشتر انجام گیرد (فنر اسباب بازی بیشتر فشرده شود) اسباب بازی مدت

زمان بیشتری حرکت می‌کند. همچنین سرعت حرکت اسباب بازی نیز بیشتر می‌شود.

ایستگاه فکر صفحه‌ی ۶۷
هنگامی که ماشین اسباب بازی یا عروسک را کوک می‌کنيد. چه انرژی هایی به یکدیگر تبدیل می‌شوند؟
انرژی ماهیچه‌ای دست های ما به انرژی ذخیره‌ای تبدیل می‌شود و پس از رها سازی اسباب بازی و قطع نمودن عمل
کوک. انرژی ذخیره‌ای به انرژی حر کتی تبدیل می‌گردد.
گفت وگو کنید صفحه‌ی ۶۸
در گروه خود سفر انرژی را برای هر یک از موارد زیر بیان کنید:
* ورزشکاری که تیر و کمان را می‌کشد و سپس آن را رها می‌کند.
هنگام کشیدن تیر و کمان. انرژی ماهیچه‌ای در آن ذخیره می‌شود و با رها کردن, انرژی ذخیره شده به انرژی
حر کتی تبدیل می‌شود. این حرکت می تواند انرژی صوتی نیز تولید کند.
* کوه نوردی که از کوه بالا می‌رود و سپس با چترنجات پایین می‌آید.
هنگام بالا رفتن انرژی حرکتی و ماهیچه‌ای به انرژی ذخیره‌ای تبدیل می‌شود و هنگام پایین آمدن با چتر انرژی
ذخیره‌ای به حرکتی تبدیل می‌شود.
۶ آبی که پشت سد جمع می‌شود و سپس توربین برق آبی را می‌چرخاند و انرژی الکتریکی تولید می‌شود.
آب پشت سد دارای انرژی ذخیره‌ای می‌باشد و هنگام رها شدن از سد به انرژی حرکتی تغییر می‌یابد و توربین
را می‌چرخاند و اين انرژی حرکتی توربین به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود.
علم و زندگی صفحه‌ی ۶۸
وسیله یا پدیده‌ای را شناسایی کنید که یک تبدیل انرژی را نشان دهد. آن را به کلاس بیاورید و به دوستانتان
معرفی کنید. آیا می‌توانید خودتان وسیله ای با اين ویژگی طراحی کنید؟
پدیده های طبیعی مانند خورشید. آب. یا عناصر رادیو اکتیو, هر کدام مظهر و نشانه‌ی یک انرژی خاص هستند. به
طور مثال خورشید مظهر و نشانه‌ی انرژی نورانی و گرمایی زمین است و عناصر رادیواکتیو نشان دهنده‌ی انرژی
هسته‌ای و اتمی‌هستند.

همچنین وسایل زیادی که در اطراف ما وجود دارند یک انرژی را نشان می‌دهند. مثلا لامپ نشان دهنده‌ی انرژی
نورانی بخاری نشان دهند انرژی گرمایی, رادیو نشان دهند انرژی صوتی. اتومبیل نشان دهنده‌ی انرژی حرکتی و
تمام وسایل برقی نشان دهنده‌ی انرژی الکتریکی هستند.
بله, به طور مثال با استفاده از یک سیم مسیی باتری. لامپ و طراحی یک مدار ساده می‌توانیم انرژی الکتریکی و
انرژی نورانی را نشان دهیم.