معنی کم گوی و گزیده گوی چون در تا ز اندک تو جهان شود پر
معنی بیت «کم گوی و گزیده گوی چون در تا ز اندک تو جهان شود پر»
این بیت از نظامی گنجوی، شاعر و نویسنده بزرگ ایرانی، توصیه می‌کند که کم حرف بزنیم و سخنان خود را با دقت انتخاب کنیم. او می‌گوید که سخنان ارزشمند و گزیده، مانند مروارید هستند که ارزش زیادی دارند. اگر ما سخنان ارزشمندی بگوییم، حتی اگر تعداد آن‌ها کم باشد، در جهان پراکنده می‌شوند و تأثیرگذار خواهند بود.
در این بیت، نظامی از دو تشبیه استفاده می‌کند تا اهمیت سخن گفتن درست و تأثیرگذار را بیان کند.
-
در اولین تشبیه، سخنان ارزشمند را به مروارید تشبیه می‌کند. مروارید یک گوهر ارزشمند است که از صدف دریایی به دست می‌آید. این گوهر معمولاً در حجم کم یافت می‌شود، اما ارزش زیادی دارد. نظامی با این تشبیه می‌گوید که سخنان ارزشمند نیز مانند مروارید ارزشمند هستند، حتی اگر تعداد آن‌ها کم باشد.
-
در دومین تشبیه، سخنان بیهوده و بی‌مورد را به خشت تشبیه می‌کند. خشت یک مصالح ساختمانی است که از خاک رس ساخته می‌شود. این مصالح معمولاً در حجم زیاد یافت می‌شود، اما ارزش زیادی ندارد. نظامی با این تشبیه می‌گوید که سخنان بیهوده و بی‌مورد نیز مانند خشت ارزش زیادی ندارند، حتی اگر تعداد آن‌ها زیاد باشد.
از نظر اخلاقی، این بیت بر اهمیت سخن گفتن درست و سنجیده تأکید دارد. نظامی می‌گوید که ما باید از سخن گفتن بیهوده و بی‌مورد خودداری کنیم. ما باید سخنان خود را با دقت انتخاب کنیم و فقط زمانی صحبت کنیم که حرفی برای گفتن داشته باشیم.
از نظر اجتماعی، این بیت بر اهمیت تأثیرگذاری سخنان تأکید دارد. نظامی می‌گوید که سخنان ارزشمند، مانند مروارید، ارزش زیادی دارند. اگر ما سخنان ارزشمندی بگوییم، حتی اگر تعداد آن‌ها کم باشد، می‌توانند تأثیر مثبتی بر جامعه بگذارند.
از نظر روانشناسی، این بیت بر اهمیت تمرکز بر سخنان ارزشمند تأکید دارد. نظامی می‌گوید که ما باید از سخنان بیهوده و بی‌مورد خودداری کنیم. ما باید تمرکز خود را بر سخنان ارزشمند بگذاریم و به این سخنان اهمیت بیشتری دهیم.
در هر حال، این بیت یک توصیه مهم است که می‌تواند به ما کمک کند تا سخنانی ارزشمند و تأثیرگذار بگوییم.
نمونه‌هایی از کاربرد این بیت در زندگی روزمره
-
یک سخنران در حال سخنرانی در مورد اهمیت علم و دانش است. او می‌گوید: «کم گوی و گزیده گوی چون در تا ز اندک تو جهان شود پر. سخنان ارزشمندی که شما می‌گویید، مانند مروارید در جهان پراکنده می‌شوند و تأثیرگذار خواهند بود.»
-
یک دانش‌آموز در حال نوشتن یک مقاله است. او می‌گوید: «من می‌خواهم مقاله‌ای ارزشمند بنویسم که تأثیرگذار باشد. بنابراین، باید کم گوی و گزیده گوی باشم و فقط مطالب مهم را در مقاله خود بیاورم.»
-
یک مدیر در حال صحبت با کارمندان خود است. او می‌گوید: «من می‌خواهم در محیط کار، یک فضایی ایجاد کنم که در آن همه بتوانند آزادانه نظرات خود را بیان کنند. اما از همه شما می‌خواهم که در سخنان خود دقت کنید و فقط سخنان ارزشمندی بگویید.»
نتیجه‌گیری
بیت «کم گوی و گزیده گوی چون در تا ز اندک تو جهان شود پر» یک توصیه مهم است که می‌تواند به ما کمک کند تا سخنانی ارزشمند و تأثیرگذار بگوییم. این بیت بر اهمیت سخن گفتن درست و سنجیده، تأثیرگذاری سخنان و تمرکز بر سخنان ارزشمند تأکید دارد.
